Rzym - część II. Śladami starożytności

Rzym to jedna z najczęściej odwiedzanych przez turystów stolic. Nie ma się jednak temu co dziwić, ponieważ w Wiecznym Mieście jest tyle zabytków, że potrzeba kilku dni, aby stwierdzić, że zobaczyło się "całe centrum". Nie trudno zauważyć przeludnienie, dlatego od razu na wstępie wyprawę tam polecam w sezonie zimowym. Ten wpis podzielę na kilka tras, które oczywiście można ze sobą łączyć. Jesteście ciekawi, co można zobaczyć w Rzymie? Klikajcie i czytajcie dalej!

Trasa 1 -  Watykan i Bazyliki Watykańskie (kliknij, aby przeczytać)

Trasa 2 - Śladami starożytności

Legendę o założeniu Rzymu przez Romulusa znamy chyba wszyscy z lekcji historii. Według tradycji, przekazanej nam przez Liwiusza, było to w 753 p.n.e. i od tej daty liczona była historia miasta.

Będąc w stolicy Włoch trzeba sobie zatem zdawać sprawę, że stąpamy po mieście złożonym z niesamowitych, krętych i niepoznanych ścieżek historii. 

Spacer śladami starożytności najlepiej zacząć od Zamku Świętego Anioła. Służył on jako grobowiec dla cesarza Hadriana, a jego budowę rozpoczęto w roku 135 naszej ery. Budowla ta pełniła swoją funkcję do 271 roku, później została włączona w system murów obronnych Rzymu. Zamek przeszedł przez wiele rąk, a dzisiejszą nazwę zawdzięcza papieżowi Grzegorzowi I Wielkiemu, który upamiętnił w ten sposób ukazanie się nad mauzoleum podczas zarazy anioła zwiastującego koniec epidemii. Zamek można zwiedzać za darmo w pierwsze soboty miesiąca, obywatele Unii Europejskiej od 18 do 25 roku życia za wstęp zapłacą 5 euro, a pozostali 10 euro. Pozostałe informacje znaleźć można na stronie internetowej zabytku.

W sąsiedztwie Zamku znajduje się majestatyczny, pięcioprzęsłowy Most Świętego Anioła, za czasów cesarza Hadriana nazywany Mostem Eliusza. Łączy dwa brzegi Tybru. Został zbudowany w 134 roku naszej ery, a następnie przebudowany (pierwotnie była to ośmioprzęsłowa konstrukcja). Przechodząc przez most podziwiamy ozdobne rzeźby.

Jedynym całkowicie niezmienionym do dzisiejszych czasów starożytnym budynkiem jest Panteon. Jest to okrągła świątynia ufundowana przez cesarza Hadriana w roku 125 naszej ery (wcześniejsza jej wersja spłonęła). Był on poświęcony bóstwom planetarnym i ówczesnemu cesarzowi. Od VII wieku służy jako kościół katolicki (dzięki czemu nie został zburzony). Był największą budowlą kopułową na świecie. W XIV wieku zamieniony został na fortecę, odnowiony w czasach renesansu (pracami kierował słynny włoski malarz i architekt Rafael Santi, który jest pochowany wewnątrz!). 

Nieopodal Panteonu znajduje się plac Lago di Torre Argentina. Na środku placu znajdują się ruiny czterech świątyń z okresu republiki oraz pozostałości portyku Pompejusza, przez który wchodzono kiedyś na posiedzenia senatu. Jest to także miejsce śmierci Juliusza Cezara w 44 roku naszej ery, a co za tym idzie, miejsce wypowiedzenia przez niego znanych chyba każdemu słów "I Ty Brutusie przeciwko mnie?".  

Czas skierować się w stronę najbardziej znanych zabytków starożytności. Mowa oczywiście o Forum Romanum i Coloseum. Na szczęście są obok siebie, ale potrzeba sporo czasu, aby zwiedzić wszystkie czekające tu na nas "zakątki" historii i sztuki. Trzeba także pamiętać, że w sezonie (marzec-październik) może być tam na prawdę tłoczno i albo decyduje się stać w kolejce pół dnia, albo po prostu oglądać wszystko z zewnątrz (jest równie wartościowe).

Forum - to rynek, plac publiczny w rzymskich miastach. Forum Romanum to najstarszy plac w Rzymie, otoczony sześcioma z siedmiu wzgórz, na których zostało założone miasto. W okresie cesarstwa na Forum wybudowano wiele świątyń, między innymi: Świątynię Boskiego Juliusza, Wenus i Romy, Wespezjana, Antonina i Faustyny. Dziś, na placu, znajdują się ich ruiny lub fragmenty fundamentów. Z ostatniej wymienionej świątyni dobrze zachował się portyk i jest dziś częścią Kościoła San Lorenzo in Miranda. Co jeszcze znajduje się dziś na forum? Łuk triumfalny cesarza Augusta, oraz inne Fora Cesarskie, tworzące zwarty kompleks architektoniczny z Forum Romanum. 

Forum zostało zdewastowane w czasie zdobycia Rzymu przez Wizygotów w 410 roku naszej ery, ale jeszcze w 768 roku zebrał tu się lud rzymski i obwołał papieżem Stefana III. Do zniszczenia mogło też przyczynić się trzęsienie ziemi w 851 roku. W okresie średniowiecza Forum Romanum uległo stopniowemu zniszczeniu. Prawdopodobnie w okresie IX-X wieku Forum, jak i inne pozostałości rzymskie stanowiło kamieniołom - miejsce łatwego pozyskiwania budulca dla nowych inicjatyw architektonicznych. Do XVIII wieku miejsce to służyło na wypas, a później targ bydła. Prace wykopaliskowe zapoczątkowano w 1803, a od 1898 prace są prowadzone systematycznie.

Ponad Forum wznosi się Palatyn - jedno z siedmiu wzgórz Rzymu. To tutaj Remulus według legendy założył Wieczne Miasto. Na wzgórzu znajdowało się wiele świątyń i pałaców. To tam w czasach cesarstwa w wielkich rezydencjach mieszkali cesarze: Oktawian August, Tyberiusz, Klaudiusz, Neron, Domicjan czy Septymiusz Sewer. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego wzgórze przechodziło przez wiele rąk i zmieniało się. Dziś warto przespacerować się po tym miejscu i zobaczyć między innymi: ruiny akweduktu Klaudiusza z 52 roku, Arkady Seweriańskie będące świadectwem wysokiego zaawansowania poziomu techniki w starożytności (zostały zbudowane jako sztuczne przedłużenie wzgórza, by można było budować na nim mimo stromego spadku), ruiny term cesarza Seweriana, lożę cesarską, stadion, ruiny prywatnej części rezydencji cesarza Domicjana, ruiny Fontanny Amazonek oraz Muzeum Palatyńskie (w którym dokładniej przyjrzymy się historii potęgi wzgórza i przedmiotom odnalezionym podczas wykopalisk).  To tylko część z niesamowitych tajemnic, które czekają na nas na miejscu.

Nie można zapomnieć o Colosseum - amfiteatrze wzniesionym w I wieku naszej ery przez cesarzy z dynastii Flawiuszów.  Odbywały się w nim m.in. walki gladiatorów, naumachie, polowania na dzikie zwierzęta. Tradycja mówi iż w Koloseum mordowano chrześcijan, co upamiętniono krzyżem wewnątrz budowli. Od połowy XVIII wieku Koloseum jest otoczone opieką jako miejsce męczeństwa pierwszych chrześcijan, wcześniej pozyskiwano z niego bloki kamienne jako materiał budowlany. Nazwa Koloseum została nadana we wczesnym średniowieczu od znajdującego się w pobliżu budowli ogromnego (gr. „kolossos”) posągu Nerona przedstawionego jako Helios. Ostanie igrzyska odbyły się tu w 528 roku naszej ery. Jest on mocno zniszczony, co nadaje mu niepowtarzalny klimat. W 2007 roku został wpisany na listę nowych siedmiu cudów świata.

Jak widać, jeden dzień może nie wystarczyć, aby zwiedzić te trzy miejsca. Na pocieszenie dodam,że można kupić wspólny bilet do Colosseum, Palatynu i Forum Romanum, który w wersji normalnej kosztuje 12 euro. Aby uniknąć kolejek, wiele firm oferuje sprzedaż internetową w droższej wersji (16 euro). Ja osobiście polecam wycieczki do Rzymu w styczniu lub lutym:). 

Na koniec polecam udać się na pobliskie Circus Maxima - największy i najstarszy cyrk starożytnego Rzymu, w którym rozgrywano przede wszystkim wyścigi rydwanów. Najstarszą częścią cyrku są pozostałości fundamentów drewnianego budynku stajni (carceres), pochodzące z 329 p.n.e. Ostatnie igrzyska rozegrano tam w 550 roku naszej ery. Dziś służy jako miejsce odpoczynku dla wielu turystów i lokalnych mieszkańców. To dobre miejsce na chwilę wytchnienia po męczącym zwiedzaniu, zwłaszcza, że rozlega się z niego wspaniały widok na Palatyn.

Poniżej prezentuję przybliżoną trasę spaceru. Od Zamku Świętego Anioła do Coloseum jest do przejścia niecałe 4 kilometry.

Informacje techniczne
Rozkład jazdy i trasy transportu miejskiego w Rzymie można łatwo sprawdzić tutaj. Ceny biletów w zależności od potrzeb znajdziesz w tym miejscu.

Jeżeli planujesz dłuższy pobyt w Rzymie i chciałbyś zwiedzić wszystkie Muzea, warto zaopatrzyć się w kartę RomaPASS. Pozwala ona także na wejścia bez kolejki.